Ιεροι Ναοί Πάτρας

ΙΕΡΟΙ ΝΑΟΙ ΠΑΤΡΑΣ

ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ: Στο μέρος όπου βρήκε σταυρικό θάνατο ο Απόστολος Ανδρέας (66 μ.Χ.), στη νότια παραλιακή περιοχή της Πάτρας, έχουν ανεγερθεί 2, διαφορετικού ρυθμού, Ναοί, αφιερωμένοι στον προστάτη της πόλης. Πρόκειται, για τον παλαιό Ναό- ρυθμού βασιλικής και έργο του Λ. Καυταντζόγλου, η ανέγερση του οποίου άρχισε το 1835 και η λειτουργία του, μετά από 8 χρόνια, το 1843 και το νέο Ναό του Αγίου, που εγκανιάστηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 1974. Δίπλα ακριβώς στο σημερινό λεγόμενο παλαιό Ναό υπάρχει η Πηγή του Αγίου Ανδρέα. Το νερό θεωρείται Αγίασμα γιατί σε αυτό ακριβώς το σημείο άφησε την τελευταία του πνοή ο πρώτος Μαθητής του Κυρίου. Ο σύγχρονος ναός του Αγίου Ανδρέα, βυζαντινού ρυθμού, η θεμελίωση του οποίου έγινε από το βασιλιά Γεώργιο Α, το 1908, είναι ένα λαμπρό δημιούργημα υψηλής καλαισθησίας που θυμίζει τις ημέρες του Βυζαντίου.

ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΤΑΝΑΣΣΑΣ: Στο κέντρο της Αχαϊκής πρωτεύουσας και σε πολύ μικρή απόσταση από την κεντρική πλατεία των Υψηλών Αλωνίων, δεσπόζει ο ιστορικός Ιερός ενοριακός Ναός της Παναγίας Παντανάσσης Πατρών. Ο περικαλλής Ναός, είναι χτισμένος επάνω σε ένα φυσικό ύψωμα και αποτελεί καύχημα για την Αποστολική Εκκλησία των Πατρών. Από το 1996 με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού, ο Ναός αποτελεί διατηρητέο μνημείο – υπόδειγμα της νεώτερης εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής. Η θεμελίωσή του Ναού έγινε στα τέλη του 1847 και τα εγκαίνια του στις 30 Αυγούστου 1859. Η ημερομηνία των εγκαινίων επιβεβαιώνεται και από μία εικόνα της Παναγίας που φυλάσσεται στο σκευοφυλάκιο του Ναού και αναγράφει την ίδια ημερομηνία. Μεταξύ των ετών 1884 – 1886 έγινε η ανέγερση του καμπαναριού της βορειοδυτικής πλευράς, επί του οποίου είναι τοποθετημένο το ρολόι το οποίο συνεχίζει να λειτουργεί μέχρι σήμερα.! Το καμπαναριό της νοτιοδυτικής πλευράς αποπερατώθηκε το 1891 και η πλακόστρωση των προαυλίων έγινε το 1900. Την αγιογράφηση του Ναού επιμελήθηκαν οι γνωστοί καλλιτέχνες της εποχής: Σ. Χατζηγιαννόπουλος (1879) και Κ. Πρινόπουλος (1900). Κατά τη διάρκεια της πορείας του στο χρόνο, ο Ναός ανακαινίσθηκε το 1890 και το 1925.  Ο ρυθμός του Ναού της Παντάνασσας, είναι ιδιόμορφος.

Μοιάζει σαν βασιλική, διότι διαιρείται από τις μαρμάρινες κολόνες της, σε τρία κλίτη αλλά έχει και πολλά στοιχεία από το νεοκλασικισμό. Το ευρύχωρο προαύλιο δίνει την ευχέρεια στον προσκυνητή να θαυμάσει το μεγαλείο του ναού, να διαβάσει το ρητό που βρίσκεται στην εξωτερική μετώπη: «ΕΙΣΕΛΘΕ ΕΙΣ ΤΟΝ ΟΙΚΟ ΜΟΥ ΚΑΙ ΣΤΗΘΙ ΜΕΤΑ ΦΟΒΟΥ, Ο ΓΑΡ ΤΟΠΟΣ ΟΥΤΟΣ ΑΓΙΟΣ ΕΣΤΙ» και να προετοιμασθεί ψυχικά ότι πρόκειται να εισέλθει σε ιερό χώρο λατρείας του Θεού. Ανεβαίνοντας τις μεγάλες μαρμάρινες σκάλες βρισκόμαστε στον πρόναο με τις μεγάλες αψίδες που σχηματίζονται πάνω από τις τρεις βαριές ξύλινες πόρτες εισόδου του Ναού και είναι εικονογραφημένες με παραστάσεις από τη ζωή της Παναγίας. Εισερχόμενοι στο κυρίως Ναό, στο δεξιό μέρος υπάρχουν δύο επιβλητικά ξυλόγλυπτα προσκυνητάρια. Στο πρώτο προσκυνητάρι υπάρχει η τρίμορφη παράσταση του Κυρίου με την Παναγία και τον Τίμιο Πρόδρομο και στο δεύτερο η Γέννηση του Χριστού. Στο αριστερό μέρος του Ναού υπάρχουν άλλα δύο βαρύτιμα ξυλόγλυπτα προσκυνητάρια: του Γενέθλιου της Παναγίας και των Τριών Ιεραρχών. Και τα τέσσερα περίτεχνα προσκυνητάρια είναι ευλαβικά αφιερώματα ευσεβών Πατρινών και οι εικόνες τους είναι επενδυμένες με ασήμι («πουκάμισο»), από το φημισμένο καλλιτέχνη χρυσοχόο της Αθήνας, των αρχών του 20ου αιώνα, Ιωάννη Νικητόπουλο.
Ο μαρμαρόγλυφος δεσποτικός θρόνος και ο περίτεχνος ιερός άμβωνας, είναι κατασκευασμένοι από λευκό πεντελικό μάρμαρο ιδιαίτερης καλλιτεχνικής τεχνοτροπίας. Το τέμπλο του Ναού είναι ολόκληρο από μάρμαρο με πλούσιο χρυσοποίκιλτο φυτικό διάκοσμο, μεγάλες εικόνες, ξυλόγλυπτα βημόθυρα και με μια σπάνια ξυλόγλυπτη Ωραία Πύλη. Στο δεξιό μέρος του Ναού και κοντά στην πλάγια πύλη του ιερού, βρίσκεται το μαρμάρινο σκαλιστό με φυτικό διάκοσμο και κίονες ιωνικού ρυθμού, προσκυνητάρι της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας της Παντάνασσας (η οποία σύμφωνα με την παράδοση λέγεται ότι βρέθηκε σε ειδική κρύπτη στα υπόγεια του Ναού και ήταν από το Μυστρά, για αυτό και ονομάσθηκε «Παντάνασσα»). Η εικόνα είναι ολόκληρη επενδυμένη από ατόφιο χρυσάφι και καθαρό ασήμι και το στέμμα της στολίζεται από διαμάντια και πολύτιμους λίθους, ευλαβικό αφιέρωμα των αξιωματικών και των οπλιτών του 12ου Συντάγματος, το 1913. Ο Ναός της Παντάνασσας είναι ένα αρχιτεκτονικό στολίδι για την Πάτρα και την ευρύτερη περιοχή του νομού Αχαΐας. 

ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ: Η Ευαγγελίστρια βρίσκεται στο κέντρο της Πάτρας, στην οδό Μαιζώνος, μεταξύ των καθέτων Κολοκοτρώνη και Αγίου Νικολάου. Η Ευαγγελίστρια θεμελιώθηκε το 1842 και εγκαινιάστηκε το 1846 από τον Μητροπολίτη Πατρών Γρηγόριο Ί (Δενδρινό). Η ανέγερση ολοκληρώθηκε το 1856, οπότε και εγκαταστάθηκε και Μητροπολιτικός Ναός. Μάλιστα, είναι το πρώτο δημόσιο κτήριο που κατασκευάστηκε στη νέα, Κάτω Πόλη, η οποία αναπτύχθηκε μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους και τη μετακίνηση του οικονομικού κέντρου προς το λιμάνι. Ο Ι.Ν. Ευαγγελίστριας, όπως δηλώνει το όνομά του, είναι αφιερωμένος στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Με την λέξη Ευαγγελισμός αναφερόμαστε στην χαρμόσυνη είδηση για τον Χριστιανισμό, της γέννησης του Ιησού Χριστού, που δόθηκε από τον αρχάγγελο Γαβριήλ προς την Μαριάμ.

•         Το τέμπλο της Μητρόπολης κοσμείται από ιδιαιτέρα όμορφες εικόνες αναγεννησιακής τεχνοτροπίας.

•         Δεσποτικές εικόνες: φιλοτεχνήθηκαν από το τον ζωγράφο Κωνσταντίνο Φανέλλη, περίπου το 1853.

•         Χαρακτηριστικές είναι επίσης οι ολόσωμες εικόνες των Ευαγγελιστών, Ιεραρχών και Αποστόλων πάνω από το Δωδεκάορτο.

•         Δεσπόζει η αργυρότευκτος εικόνα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στο αριστερό προσκυνητάρι (1890).

•         Ο ναός επενδύθηκε με εικόνες και τοιχογραφίες άλλων σπουδαίων καλλιτεχνών όπως οι: Ανδρ. Πριονάς, Ανδρ. Μανάλης, Σπυρ. Χατζηγιαννόπουλος, Επαμ. Θωμόπουλος κ.α.

  

                               Ι.Ν. ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΑΤΡΩΝ

Ο Ι.Ν. Αγίου Νικολάου έχει συνεχή ιστορική παρουσία στην πόλη μας τουλάχιστον από το 1329 μ.Χ. Ευρισκόμενος στο κέντρο της πόλης, από τους Βυζαντινούς ακόμη χρόνους, έχει αναδείξει την ενορία μας σε μια από τις σημαντικότερες των Πατρών. Στη θέση του σημερινού Ναού προϋπήρχε Ναός, ο οποίος καταστράφηκε το 1811 από έκρηξη της πυριτιδαποθήκης του φρουρίου και αναστηλώθηκε το 1818. Σε αυτόν τον Ι. Ναό στις 6-12-1828 οι Πατρινοί εόρτασαν της απελευθέρωσή τους. Ο σημερινός Ναός είναι κτίσμα του 1885. Παλαιότερα ονομαζόταν και Άγιος Νικόλαος Βλατερού, από τη συνοικία στην οποία βρίσκεται. Ο ναός είναι κτισμένος σε ρυθμό τρίκλιτης βασιλικής, που εσωτερικά δημιουργεί την αίσθηση ενός ευρύχωρου παραλληλογράμμου και μαγνητίζει τον επισκέπτη. Ιδιαίτερα εντυπωσιακός είναι ο γύψινος διάκοσμος του τέμπλου, το οποίο είναι νεοκλασικού ρυθμού, αλλά και της οροφής, που εικονίζει το ουράνιο στερέωμα (έργα του 1919). Εξαιρετικής τέχνης είναι επίσης και οι αγιογραφίες του ναού, οι περισσότερες με επιρροές από τη Ρωσική και τη Δυτική θρησκευτική ζωή. Ο κυριότερος καλλιτέχνης είναι ο μοναχός Ιωαννίκιος ο Καυσοκαλυβίτης, ο οποίος φιλοτέχνησε το 1916 τις εικόνες του τέμπλου, μεγάλους πίνακες από μουσαμά με σκηνές από τη ζωή του Κυρίου στους πλαϊνούς τοίχους, εικόνες τη οροφής κ.α. Οι ιεράρχες στην κόγχη του Ιερού είναι έργο του Κων/νου Φραγκόπουλου το 1936, ενώ ο ναός κοσμείται και από τα έργα των Τάκη Α. Πριονά και Σπυρ. Ψαρρού. Η παλαιότερη εικόνα του ναού είναι μια φορητή εικόνα του Αγίου Νικολάου, που χρονολογείται στα μέσα του 17^ου αιώνος. Η κύρια πανήγυρις του ναού είναι κατά την εορτή της μνήμης του Αγίου Νικολάου, προστάτου των ναυτικών (6 Δεκεμβρίου), κατά την οποία μάλιστα τελείται Δοξολογία για το Πολεμικό μας Ναυτικό και τις νικηφόρες ναυμαχίες του 1912-1913, παρουσία αξιωματικών, τιμητικών αγημάτων, και πλήθος κόσμου. Με ιδιαίτερη λαμπρότητα επίσης εορτάζεται και η ανακομιδή των λειψάνων του Αγίου Νικολάου (10 Μαΐου), η μνήμη της Αγίας Θεοπρομήτορος Άννης (25 Ιουλίου), και του Αγίου Κων/νου του Υδραίου (14 Νοεμβρίου), η εικόνα του οποίου έχει προσφερθεί στον ναό από τους Υδραίους των Πατρών το 1852.

   

Εργασία  Σπουδαστών ΔΙΕΚ ΠΑΤΡΑΣ (2016) : Χρυσανθοπούλου Κ., Μπαλάσκα Μ., Φθλλιπακοπούλου Μ., Πολίτη Α., Τσατσού Φ.